Anh ấy không thoải mái khi ở dưới đáy biển

(Theo scubadiving.com, trích dịch)

Ken là thợ lặn giải trí 37 tuổi. Anh lặn chưa nhiều nhưng rất yêu môn thể thao này. Anh thích đi lặn để hy vọng có cơ hội kết nối với các thợ lặn để có thêm kinh nghiệm và để tìm một bạn lặn cặp đôi(*).

Trên tàu lặn hôm đó, ngoài khách lẻ là Ken, có một nhóm lặn bảy người. Họ là những thợ lặn có kinh nghiệm. Họ trao đổi với nhau về những gì họ sẽ có trong cú lặn tham quan xác tàu đắm sắp tiến hành. Ken lắng nghe họ như một sự học hỏi.

Tại điểm lặn, Divemaster(**) địa phương thông báo với các khách lặn các thông số về biển, sau đó nói với họ là đã có thể xuống nước. Các khách trên tàu quyết định cùng lặn với nhau “như một nhóm” (nhưng không có ai đứng ra làm trưởng nhóm). Ken lắng nghe kế hoạch của nhóm lặn: một cú lặn khảo sát 30 phút bên ngoài xác tàu, với độ sâu tối đa 80 feet. Ken đã đi xuống cùng với họ và bơi đi, hoàn toàn tốt đẹp…

Tuy Divemaster có đề cập đến một dòng chảy mạnh dưới đáy, nhưng Ken không hiểu được điều đó có nghĩa là sao, do vậy anh suy nghĩ là cứ đơn giản bám theo nhóm là xong. Ken bơi lùi lại một chút so với nhóm để anh có thể “giữ một mắt” với nhóm. Cả nhóm lặn bơi dọc theo chiều dài của xác tàu ở một phía hông của xác tàu để tránh dòng chảy. Ken bơi rất chăm chỉ, nhưng do dòng chảy, nên dần dà không thể bắt kịp nhóm. Nhịp thở của anh trở nên gấp. Ken dừng lại, vịn vào xác tàu để nghỉ một chút.

…Ken nhìn quanh, anh không thấy bất cứ ai trong nhóm. Anh bắt đầu lo lắng. Anh nổi một chút để xem có thể nhìn thấy ai đó trong nhóm không. Khi anh vừa nhô lên khỏi hông xác tàu, thì ngay lập tức, cơ thể anh phải chiến đấu với một dòng chảy mạnh. Anh bị chúng đẩy đi tuốt luốt…

Không ai nhận ra Ken bị lạc, cả nhóm cứ thong dong lặn theo kế hoạch cho tới khi gặp dây neo tàu lặn. Họ bám vào dây neo và đi lên bề mặt. Họ giật mình khi một người trong nhóm chợt thấy Ken nổi lên bề mặt, cách họ chừng 40 mét. Họ nghe tiếng Ken gọi giúp đỡ, và sau đó anh ta chìm nghỉm...

Thợ lặn nói:

Cùng lặn “như một nhóm” không phải là điều dở cho một kẻ mới gia nhập, nhưng sai lầm của nhóm bảy người là đã đồng ý cho khách lẻ “nhập đoàn” nhưng lại không giao lưu với kẻ đó, sẽ dẫn tới việc kẻ đó rất dễ bị bỏ rơi trong chuyến lặn. Điều này đặc biệt đúng khi kẻ đó là người có ít kinh nghiệm hơn so với phần còn lại của nhóm. Không một ai nhớ Ken cho đến khi họ đã trở lại bề mặt.

Thứ hai, Divemaster địa phương đã rút ngắn cuộc họp phổ biến kế hoạch lặn, vì nghĩ rằng tất cả khách lặn đều đã đủ kinh nghiệm, mà không nhận ra rằng Ken là mới. Kể cả với khách lặn quen thuộc, Divemaster vẫn phải làm hết sức mình để đảm bảo rằng tất cả mọi người đã lắng nghe. Đồng thời Divemaster cần phải cung cấp đầy đủ và chi tiết cho khách lặn về những biến động đột xuất của biển.

Về phía Ken:

-Lẽ ra anh nên nói với nhóm lặn rằng anh thiếu kinh nghiệm với chuyến lặn này.

-Trong khi lặn, anh ta nên núp bên hông xác tàu để nó che chắn dòng chảy cho mình, hoặc nổi lên bề mặt khi thấy rằng mình đã bị lạc.

-Trước khi bị lạc Ken đã gặp rắc rối. Lẽ ra anh ta nên ra tín hiệu cho một thợ lặn bất kỳ là mình đã gặp rắc rối. Chắc chắn bạn lặn sẽ giúp đỡ, hoặc sẽ đưa anh ta trở lại tàu lặn. Panic là một trong các nguyên nhân chính gây tai nạn lặn. Ở đây Ken đã chăm chỉ bơi ngược dòng nên đã bị thở gấp, thậm chí có thể đã bị khó thở. Khi đó, anh nên lựa chọn phương án nổi lên bề mặt – nơi mà loài người có thể thở thoải mái.

-Ken đã lên tới bề mặt nhưng đã không bơm BCD hoặc tháo đai chì.

Hôm đó tàu lặn mất tới 45 phút mới tìm thấy Ken. Họ đã cố gắng làm hồi sức cấp cứu cho anh ta, nhưng không thành công. Khám nghiệm tử thi cho thấy Ken đã bị tổn thương do áp lực động mạch phổi và một thuyên tắc khí động mạch (AGE), có thể gây ra bởi sự nổi lên quá nhanh.

Mặc dù bình lặn của Ken vẫn còn nhiều không khí, nhưng anh đã nín thở khi đi lên: Áp lực nước giảm và không khí trong cơ thể nở ra gây tác động xấu cho phổi và cho sự lưu thông máu trong động mạch, dẫn tới triệu chứng strokelike mất ý thức. Triệu chứng này thường xuất hiện trong vòng vài phút trước khi lên tới bề mặt, làm thợ lặn có thể bị mất ý thức gần như lập tức. Do vậy Ken đã không bơm BCD nên bị chìm xuống và chết vì đuối nước.

Bài học:

-Hãy cùng lặn với một người bạn thân hoặc với Divemaster.

-Hãy ôn lại các kỹ năng an toàn, bao gồm gỡ và đeo kính lặn dưới đáy biển; điều chỉnh cân bằng; kiểm soát lượng khí thở; dùng miệng thổi phồng BCD của bạn.

-Nếu bị lạc nhóm, bạn tìm kiếm nhóm lặn không dài hơn một phút, và nếu không thấy thì làm một cú đi lên bề mặt có kiểm soát.

-Nếu bạn có lo âu khi ở dưới nước, hãy tìm một chỗ để bám, và tiến hành thở chậm và sâu.

(*) Khác với bên ta (là gói dịch vụ lặn đã bao gồm Divemaster), ở nhiều nước, dịch vụ lặn có nhiều gói, trong đó có gói không có Divemaster đi cùng. Để sử dụng gói này, khách lặn phải tự thiết lập nhóm lặn cho mình.

(**) Xin xem trong “Tự điển Lanbien” ở trên cùng bên phải trang tin này.

Hãy nhìn, nhưng không chạm tay

(Sưu tầm, trích dịch)

Hãy nhìn, nhưng không chạm tay – bạn đã nghe điều này từ khi nhập môn lặn. Nhưng bây giờ bạn đã là kẻ có nhiều giờ lặn, bạn đã trưởng thành, bạn không phải nghe bất cứ ai hoặc một cái gì đó giống như thế. Tại sao bạn không chọc ngón tay vào một khe đá để kiểm tra xem có gì trong đó ?

Đầu tiên và quan trọng nhất, đó là sự an toàn của bạn. Bạn chọc ngón tay vào khe đá, ở đó có thể chẳng có gì, nhưng nó cũng có thể là nhà của một con cua, lươn moray hoặc một động vật biển có gai độc.

Thứ hai, bạn là động vật trên cạn. Bạn không có vây, có mang, bạn vụng về, lóng ngóng trong lòng biển. Nhiều sinh vật dưới biển mỏng mảnh hơn so với vẻ bên ngoài của nó và bạn sẽ làm tổn thương chúng.

Thứ ba, đại dương là một nơi bí ẩn –  ngay cả với các nhà hải dương học – và bạn không bao giờ biết hết những hậu quả từ các hành động của bạn. Một vật ẩn trong đám cỏ chân ngỗng có thể cho bạn một vết cắt.

Thứ tư, đại dương vô cùng vĩ đại, nên ngay cả một thợ lặn đầy bản lãnh cũng chỉ là một đứa trẻ sơ sinh trước nó.

Lý do cuối cùng, nhưng chắc chắn không phải là ít, bạn sẽ không biết là chạm vào một động vật hoặc thực vật nào đó lại bị vi phạm pháp luật của nước sở tại (trong khi có thể ở nước của bạn thì không sao). Đó là những loài động thực vật bị đe dọa được pháp luật bảo vệ. Với mọi động vật, dù lớn dù nhỏ, tốt nhất là bạn sử dụng đôi mắt, mà không có sự tham dự của bàn tay.

Lời góp của bạn Cristina Zenato (trích dịch)

Khi tôi được tiếp cận về chủ đề này, nếu một thợ lặn đã từng ăn thịt cá mập, thì người ta chuyển anh ta sang hàng ngũ bên “có”. Sau gần 20 năm nuôi và làm việc với cá mập trong khu vực kiểm soát của chúng tôi, đồng thời đi du lịch đến nhiều điểm xa xôi để quan sát chúng về “thực đơn” và sự tương tác trong các hoạt động khác của cá mập, thì câu trả lời “có/không” của tôi thường rất thận trọng.

Những năm làm việc đã chỉ ra cho tôi rằng, rất nhiều loài động vật biển đã tiếp xúc với con người nhưng chúng không bao giờ vượt qua ranh giới giữa thợ lặn cho chúng thức ăn và thợ lặn không cho chúng thức ăn. Cá mập là một ví dụ điển hình. Khi người ta buộc tội tôi đã “dạy” cá mập tấn công thợ lặn, tôi trả lời họ rằng, cá mập đã “học” được điều này (tức tấn công thợ lặn) từ việc dân chài tấn công chúng – những lưỡi câu và cây lao – với mục đích tạo nguồn thực phẩm cho chính con người.

Nếu cá mập là thực phẩm của con người, thì chúng tôi đã không bao giờ có cơ hội lặn ngắm cá mập ở Bahamas được. Trong những vùng biển chúng tôi đi qua, chỉ có một trường hợp cá mập tấn công thợ lặn. Tuy nhiên spearfishermen – những người thường xuyên đánh bắt cá – sẽ là người đầu tiên nói với bạn rằng, họ bơi lặn hàng trăm lần để săn lùng con mồi, nhưng đều không hề nhìn thấy một con cá mập. Nhưng ngay sau khi họ đâm được một con cá, thì sẽ có một con cá mập xuất hiện, như đi ra từ cõi hư không, để ăn cướp con cá bị đâm.

Qua sự hoạt động của chúng, chúng tôi đã “học” được rằng, hầu hết động vật lại tử tế hơn con người. Ăn là một hành động nghiêm trọng và nguy hiểm tiềm tàng, tôi biết điều này và đánh giá cao nó. Tôi có niềm tin vững chắc trong các thủ tục, an toàn và giao thức. Đằng sau công việc cho ăn, mà có thể xem dễ dàng, có những thủ tục để kiểm soát các thực phẩm và sơ tán của các thợ lặn, và làm việc theo nhóm bởi các chuyên gia được đào tạo.

Đau đầu sau khi lặn (P2)

Không để bị mất kính lặn

1.    Giữ nó khi đang nhập nước cho tới khi bạn chìm hẳn, cho dù bạn lặn từ bờ hay từ tàu.

2.    Hãy nhớ rằng đó là kính lặn chứ không phải là kính mát thời trang. Bạn kéo nó lên trán khi bạn đang ở trên mặt nước y như các minh tinh màn bạc đã làm, nhưng một cơn sóng sẽ hất mất ngay, vì thế hãy kéo nó xuống cổ.

Lặn trong điều kiện tầm nhìn thấp

1.     Đi xuống theo dây neo khi lặn từ tàu, điều này sẽ ngăn ngừa bạn bị lạc nhóm ngay từ khi đang đi xuống.

2.     Không khuấy đục. Tránh chạm chân nhái vào đáy bùn, và tránh quậy chân nhái quá mức, điều này sẽ chỉ làm tăng thêm độ đục.

3.     Hãy dành thời gian làm quen với bóng tối. Sau một vài phút, tầm nhìn của bạn có thể quen với ánh sáng yếu, nó sẽ không tệ như lúc đầu bạn nghĩ.

4.     Sử dụng đèn. Đèn là một phần cần thiết trong các thiết bị lặn.

5.     Hãy kết nối với bạn lặn bằng một sợi dây. Đó là cách tốt hơn so với nắm tay nhau. Lạc nhau dưới nước thực là đáng sợ.

6.     Hãy dựa vào dive compass (la bàn) và chắc chắn rằng nó vẫn làm việc. Ngay cả khi bản năng của bạn cho bạn biết đúng hướng đi, bạn vẫn rất dễ mất phương hướng trong tầm nhìn thấp.

7.     Xem đồng hồ khí thường xuyên. Điều này sẽ giúp bạn không lo lắng vì không biết mình còn bao nhiêu khí thở, có sử dụng quá nhiều không.  

8.     Lặn nông hơn một chút. Bạn bơi cao hơn nhóm lặn một chút thì tốt hơn là bơi sát đáy biển. Nếu bơi thấp hơn nhóm, bạn sẽ không thấy bóng dáng của các bạn lặn.

9.     Nghỉ ngơi. Lo lắng là kẻ thù số một của bạn, vì vậy nếu có lo lắng, bạn hãy hít thở sâu vài lượt, thư giãn. Khi đã bình tĩnh lại thì bạn sử dụng la bàn để quay trở lại tàu.

10.   Tập trung sự chú ý của bạn vào từng khu vực nhỏ dưới đáy biển. Dừng các động tác thừa để không làm khuấy động bùn lên, và bạn sẽ thấy cả một vùng không gian ở phía trước, và “tầm nhìn thấp” lúc này chỉ có nghĩa là bạn chỉ cần chú ý chỉ tới những gì ở gần bạn.

Vài thủ thuật nhận biết hướng ở dưới nước

1.     Nhận biết từ xác tàu đắm. Đa số xác tàu đắm có hình dạng thông dụng và việc tìm hiểu về chúng sẽ giúp bạn nhận biết hướng đi.

2.     Luôn luôn sử dụng la bàn, nhưng phải cảnh giác về sự cảm ứng từ của xác tàu gần đó.

3.     Cảnh giác với dòng chảy khi xác định hướng bạn đang đi. Dòng chảy có thể xoáy quanh các vật thể dưới biển và từ đó làm bạn nhầm hướng.

4.     Nghe âm thanh. Âm thanh của động cơ tàu lặn của bạn có thể là một chỉ báo hoan nghênh.

5.     Những gợn sóng cát. Chúng thường nằm song song với đường bờ biển. Các gợn sóng có dấu ấn sâu hơn tức là bạn đã gần tới bờ.

6.     Tin tưởng vào la bàn. Nếu có sự khác biệt giữa những gì bạn cảm thấy và những gì la bàn chỉ ra, thì bạn hãy tuân theo la bàn.

7.     Di chuyển dưới mặt nước. Vì trang, thiết bị của bạn được thiết kế chỉ thuận lợi cho việc đó. Tránh di chuyển trên bề mặt.  (hết)

Đau đầu sau khi lặn (P1)

Ý kiến của một chuyên gia lặn cấp cao (theo talkdiving, trích dịch)

Có 3 nguyên nhân gây ra đau đầu sau khi lặn:

1.        Dư CO2 trong cơ thể - đều do thợ lặn gây ra. Bạn tránh hít thở nông, hút thuốc lá. Khi lặn, bạn hít thở chậm và thư giãn. Nếu bạn vẫn còn đau đầu sau khi lặn thì hãy thở sâu vài lần.  

2.        Uống rượu bia trong đêm trước không phải là một ý tưởng tốt. Sự tồn đọng chất cồn trong cơ thể có thể làm giảm chức năng thần kinh, do đó cũng là một nguy cơ (gây đau đầu) khi lặn vào ngày hôm sau.

3.        Bọt nito không tan. Đôi khi bọt nito bị kẹt ngẫu nhiên tại “khúc cua” của mạch máu có thể xảy ra, ngay cả trong lặn nông, nếu như bạn không tuân theo các quy tắc an toàn.

Về thị lực

Nếu bạn bị cận và/hoặc loạn thị, bạn có thể bỏ lỡ những vẻ đẹp của các sinh vật biển, và nếu bị nặng thì thậm chí có thể nguy hiểm vì bạn không đủ khả năng phân biệt các đối tượng nhỏ ở gần nhau, hoặc để đọc máy tính lặn và các đồng hồ khác. Đây đôi khi cũng là lí do gây nhức đầu khi lặn. Bạn nên có kính thuốc.

Mắt kính thuốc thợ lặn (Prescription Dive Masks) theo nhu cầu của bạn. Có loại (*) thay thế mắt kính lặn không độ và thường là kính chống trầy xước. Có loại (**) gắn thêm ở bên trong mắt kính lặn và bạn cần kiểm tra lại chúng trước mỗi khi nhảy xuống nước.

Kính áp tròng (Contact lenses) là một sự lựa chọn tốt, nhưng hãy coi chừng khi nước lọt vào kính lặn, vì có thể nước cuốn trôi kính áp tròng. Cách tốt để tránh điều này là bạn nhắm mắt lại khi làm động tác “xả nước” ra khỏi kính lặn.

(*) Bạn gỡ bỏ mắt kính cũ và thay bằng mắt kính thuốc (do các hãng chuyên nghiệp về thiết bị lặn sản xuất sẵn). Mắt kính này thuận tiện cho người bị cận/viễn thị “đơn thuần”.

(**) Loại kính này thường áp dụng cho người bị loạn thị nặng, hoặc 2 mắt có độ cận/viễn thị khác nhau. Đây là loại kính lặn có “gọng đôi”, bao gồm “gọng chính (khung nhựa+vành silicon)” như các loại “gọng” thông dụng, có sẵn mắt kính lặn thông dụng, và bên trong là “gọng phụ” tháo/gỡ được. Mắt kính thuốc được gia công bởi một bác sĩ mắt bất kì nào đó và sẽ gắn vào “gọng phụ” này.

Giữ ấm: Khi cảm thấy quá lạnh, bạn có thể làm mất đi sự thú vị của bất cứ chuyện gì.

1.        Có một giấc ngủ tốt: Cơ thể được nghỉ ngơi sẽ chống lại những ảnh hưởng của lạnh. Mệt mỏi chỉ làm cho bạn thấy lạnh hơn.

2.        Ăn uống tốt: Một bữa ăn sáng với nhiều carbohydrates: Yến mạch, bánh mì wholemeal và trái cây là một lựa chọn tốt. Tránh món nhiều mỡ: nó sẽ ở trong dạ dày của bạn nhiều giờ và làm cho bạn có thể thấy khó chịu. Không bao giờ lặn với dạ dày no căng: bạn có thể bị chuột rút và chìm như một hòn đá. Hãy ăn trước khi lặn khoảng một giờ.

3.        Tránh cà phê vì nó hạn chế năng lượng chảy đến tay chân. Uống rượu sẽ làm bạn bị mất nhiệt.

4.        Mặc đủ ấm trên đường đến điểm lặn với vùng biển nổi tiếng là quá mát mẻ. Tổn thất nhiệt là một quá trình mất mát dần dần, do đó bạn cần ngăn chặn ngay từ đầu.

5.        Không để bị quá nóng, sẽ gây đổ mồ hôi, cũng sẽ bị mất nước, mất nhiệt.

6.        Uống nước ấm: một bình nước trái cây không lạnh sẽ là đồng hành của tôi trên tàu lặn. (còn nữa)